Мемлекет тарапынан әлеуметтік қолдау шараларын алуға болады

Жоғарғы оқу орнын бітіргеннен кейін түлектерге бірден жұмыс табу оңай емес. Сондықтан мемлекет тарапынан жастарға бірнеше бағдарлама қарастырылған. Жұмыс беруші көбінесе жұмыс тәжірибесі бар қызметкерді жалдауға мүдделі. Бұл жағдайда кешегі түлектерге «Дипломмен ауылға!», «Жастар практикасы» және «Жастар кадрлық резерві» бағдарламаларын іске асыра отырып, мемлекет көмекке келеді.

«Дипломмен – ауылға!»

Білім, денсаулық сақтау, әлеуметтік қамсыздандыру, мәдениет, спорт, агроөнеркәсіптік кешен, ауылдар, кенттер, ауылдық округтер әкімдері аппараттарының мемлекеттік қызметшілері болып жұмысқа тұра алады.

Мемлекет ауылдық жерлерде тиісті әлеуметтік қолдаумен жұмыс ұсынады. Жас мамандарды әлеуметтік қолдау 100 АЕК мөлшерінде біржолғы көтерме жәрдемақы төлеуді ұсыну, ауылдық елді мекендерге жұмыс істеу үшін келген мамандар үшін 2000 АЕК және аудан орталықтарына жұмыс істеу үшін келген мамандар үшін 2500 АЕК мөлшерінде кредит сомасынан жылдық 0,01% сыйақы мөлшерлемесімен 15 жыл мерзімге тұрғын үй сатып алу және салу үшін бюджеттік кредит беру қарастырылған.

– Жоба операторы болып «Отбасы Банкі» тағайындалды. Бағдарлама сандық форматқа ауыстырылды. Әр сала бойынша сұранысқа ие мамандықтардың тізбесі “баспана маркет” жылжымайтын мүлік порталында орналастырылады. Көтерме жәрдемақы және алдағы кезеңге тұрғын үй сатып алуға немесе салуға бюджеттік кредит түрінде әлеуметтік қолдау шаралары көрсетілетін болады. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті өкілді органы (мәслихаты) жыл сайын көтерме жәрдемақы және тұрғын үй сатып алуға немесе салуға бюджеттік кредит түрінде әлеуметтік қолдау шараларын ұсыну туралы шешім қабылдайды, – дейді жұмыспен қамту орталығының мамандары.

Әлеуметтік қолдау шараларын алу үшін “баспана маркет” жылжымайтын мүлік порталында электрондық цифрлық қолтаңба немесе куәландырылған бір реттік құпиясөз арқылы тіркеліп құжаттарды ұсыну қажет. Көтерме жәрдемақы алған кезде өтініш, жеке басты куәландыратын құжат немесе цифрлық құжаттар сервисінен электрондық құжат, білім туралы диплом немесе цифрлық құжаттар сервисінен электрондық құжат, еңбек қызметін растайтын құжаттың көшірмесі керек. Тұрғын үй сатып алуға бюджеттік кредит алған кезде де осы аталған құжаттар қажет.

Тұрғын үй сатып алуға немесе салуға бюджеттік кредит түрінде әлеуметтік қолдау шараларын ұсыну туралы шешім қабылдаған кезде электрондық цифрлық қолтаңбамен немесе бір реттік парольмен куәландырылған құжаттарды ұсыну қажет. Тұрғын үй сатып алуға бюджеттік кредит беру кезінде, сатып алынатын жылжымайтын мүлікті бағалау актісі, сатып алынатын тұрғын үйдің құны берілетін бюджеттік кредит мөлшерінен асып кеткен кезде қоса қаржыландыруға жазбаша келісім. Тұрғын үй салуға бюджеттік кредит беру кезінде, кепілді мүлікті бағалау актісі, кепілді мүлікті сақтандыру шарты, берілетін бюджеттік кредит мөлшерінде тұрғын үй салу кезінде шығыстар асып кеткен кезде қоса қаржыландыруға жазбаша келісім жасалады.

«Жастар практикасы» бағдарламасы

Жастар практикасы түлектердің алған кәсібі (мамандығы) бойынша бастапқы жұмыс тәжірибесін алу мақсатында білім беру ұйымдарының түлектері үшін ұйымдастырылады.

Жастар практикасы техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын, алған кәсібі бойынша 3 жыл ішінде оқуын аяқтаған және жиырма тоғыз жастан аспаған білім беру ұйымдарының түлектері қатарындағы жұмыссыздарға арнайы арналған.

– Жастар практикасы барлық меншік нысандарындағы кәсіпорындар мен ұйымдарда ұйымдастырылады. Жастар практикасы тұрақты жұмыс орындарынан тыс және тұрақты жұмыс орындарына бос орындардан тыс жүргізіледі. Мұндай жұмыс орындары ауыр жұмыстарда, еңбек жағдайлары зиянды және қауіпті жұмыстарда құрыла алмайды. Жастар практикасы бойынша жұмыс орындарының саны шектелмеуі мүмкін. Жастар практикасы бойынша жұмыс уақытша сипатқа ие. Жастар практикасының ұзақтығы 12 айдан аспайды, – дейді мансап орталығының маманы Гульнара Макашева.

Республикалық немесе жергілікті бюджеттерден айына жастар практикасы бойынша жалақы практикасының мөлшері 30 айлық есептік көрсеткішті құрайды. Бағдарламаға қатысу үшін түлек өз қаласының немесе ауданының әкімдігі жанындағы жұмыспен қамту орталығына хабарласып, жұмыссыз ретінде тіркелуі қажет. Жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі, еңбек кітапшасының көшірмесі (бар болса), техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің болуын растайтын құжаттың көшірмесін тапсырғаны дұрыс.
Бұдан басқа, нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған бағдарламасын іске асыру шеңберінде кәсіптік білім беретін оқу орындарының базасы қалыптастырылады және «электрондық еңбек биржасы» порталы құрылды. Қазіргі уақытта әр бағдарламаның өзіндік орны бар.

«Жастар кадрлық резерві» бағдарламасы

Президенттік Жастар кадрлық резерві – бұл Мемлекет басшысының талантты жастарды мемлекеттік басқару жүйесіне тарту жөніндегі бастамасы. Резервке іріктеу тек жоғары кәсіби және моральдық қасиеттерге негізделген мансаптық өсуге мүмкіндік береді. Мемлекет басшысы жыл басында берген сұхбатында осы жайды да айтқан еді.

– Мен біздің жастарға сенемін. Сондықтан жастардың атқарушы және заң шығарушы билікке жол ашқан кешенді шаралар қабылданды. Президенттік Жастар кадрлық резерві құрылды. Іріктеудің бірнеше кезеңінен өткен жас мамандар мемлекеттік қызметте басшылық лауазымдарға орналасуға мүмкіндік алды. Саяси реформалар шеңберінде әйелдерге, жастарға және ерекше қажеттіліктері бар адамдарға сайлау партиялық тізімдеріне және депутаттық мандаттарды бөлу кезінде квота енгізілді. Көптеген жас патриоттар Мәжіліс пен мәслихаттардың депутаты бола алды, өкілді билік органдарындағы жастардың дауысы күшейе түсті. Мұндай қадамдар биліктің жаңаруына серпін берді, -деп айтып кеткен еді.

Жобаны іске асыру жас мамандар қатарынан елдің басқарушы кадрларын анықтауды, іріктеуді, даярлауды және тәрбиелеуді және үш бағыт бойынша әлеуметтік маңызы бар қызметке енгізуді көздейді. Мемлекеттік қызмет. Бизнес қауымдастығы. Қоғамдық-саяси қызмет. Іріктеу туры бірнеше кезеңнен тұрады. Жобаның ресми сайтында сауалнаманы толтыру, ресми критерийлер бойынша сауалнаманы бағалау (жасы, білімі, жұмыс орны, кәсіби дағдылары, зияткерлік әлеуетті, эмоционалды интеллектті бағалау, эссе жазу және т.б.). Бастапқы іріктеу нәтижелері бойынша келесі кезеңге 300 қатысушы жіберіледі.

– Бұл жобаның арқасында біз жастарға жаңа мүмкіндіктерге жол ашамыз. Тіпті жоғарғы оқу орындарын бітірген түлектерге де арналған бағдарламалар легі бар. Жастар біздің болашағымыз, кез келген проблемаларды, мысалы, жемқорлыққа төтеп бере алатын жаңа тыныс бұл – жастар, – дейді Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің Қостанай облысы бойынша департаментінің басшысы Ерлан Салықбаев.

Логикаға тестілеу, мемлекеттік тілді білу және жобаға қатысушының психологиялық бейнесін анықтау (тестілеуді өткізу кестесі мен орны іріктеудің 2 кезеңіне өткен 300 қатысушының нәтижелері жарияланғаннан кейін айқындалатын болады).

Құзыреттілікті бағалауға арналған әңгімелесу жобаның үздік қатысушыларын анықтайды (әр аймақтан 2 қатысушы). Сұхбатты республика өңірлерінде Дирекция мүшелері, Өңірлік үйлестірушілер, «Болашақ» қауымдастығының сарапшылары және «Нұр Отан»ХДП өкілдері жүргізеді.
Әрі қарай, конкурсанттар жетекші отандық және шетелдік мамандарды шақыра отырып, дәрістер, семинарлар, тренингтер, шеберлік сыныптары, ассессмент (кәсіби құзыреттіліктерді бағалау), сондай-ақ мемлекеттік және мемлекеттік емес құрылымдарда тағылымдамадан тұратын оқыту модульдерінен өтеді.

Жобаның қорытындысы бойынша ең жоғары рейтингке ие болған конкурсанттар сертификат алады және кадр резервіне алынады, бұл мемлекеттік қызметке, бизнес және қоғамдық қызмет саласына түсу кезінде неғұрлым жоғары лауазымға орналасу үшін резервисті ілгерілетуді қарауға ұсыныс болып табылады.

Жастарды жұмысқа орналастыру тұрақты экономикалық өсу мен әлеуметтік әл-ауқатты қамтамасыз етудің негізгі факторы болып табылады. Жастар тәжірибенің жоқтығынан, білім деңгейінің жеткіліксіздігінен немесе қажетті дағдылардың жетіспеушілігінен жұмыс іздеуде жиі қиындықтарға тап болады. Осы мәселелерді шешу үшін әртүрлі елдер мен аймақтарда жастарды жұмысқа орналастыруға қолдау көрсетуге бағытталған арнайы бағдарламалар әзірленді. Жастарды жұмысқа орналастыру бағдарламалары жастардың білім беруден жұмысқа сәтті өтуін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады. Олар оларға қажетті дағдыларды игеруге, тәжірибе жинауға және жұмыс табуға көмектеседі. Мемлекет, бизнес және қоғам тарапынан осындай бағдарламаларды қолдау жастардың табысты болашағы мен елдің экономикалық дамуының кепілі болып табылады. Қазақстанда жастарды жұмысқа орналастыруға бағытталған көптеген бастамалар бар.

Аяжан СЕРІК,
суреттерді түсірген Лариса БОЖКО