Костанай ауданында шағын және орта кәсіпкерліктің дамуы аймақтың экономикасын нығайтуда және әлеуметтік тұрақтылықты арттыруда маңызды рөл атқарады. Соңғы жылдары аудан әкімдігі осы сектордың өсуіне ықпал ететін қолайлы жағдайлар жасау үшін белсенді жұмыс жүргізуде.
Бүгінгі таңда ауданда кәсіпкерлікті қолдаудың кешенді бағдарламалары жүзеге асырылып, олар қаржылай көмек көрсетуге, кеңес беру мен оқыту шараларын ұйымдастыруға бағытталған. Мұндай бағдарламалар шеңберінде кәсіпкерлер жеңілдетілген несиелерге, пайыздық мөлшерлемені субсидиялауға және «Даму» қоры арқылы кепілдіктерге сене алады. Сонымен қатар, кәсіпкерлерге бизнес жүргізу мәселелері бойынша тренингтер мен кеңестер қолжетімді, бұл олардың қызметін тиімдірек дамытуға мүмкіндік береді.
– 2024 жылдың 1 қарашасындағы жағдай бойынша ауданда 5210 шағын және орта бизнес субъектісі жұмыс істейді, ал 2023 жылы олардың саны 5093 болған. Олардың ішінде 561 – заңды тұлғалар, 3863 – жеке кәсіпкерлер және 786 – шаруа қожалықтары мен фермерлік шаруашылықтар. Бұл кәсіпорындар 11,5 мыңнан астам адамды жұмыспен қамтамасыз етіп отыр, бұл халықтың жұмыспен қамтылуына үлкен ықпал ететінін көрсетеді, – деп атап өтті кәсіпкерлер палатасында.
Бұл қаражат жүк тасымалдау қызметтері үшін автокөліктерді сатып алуға, сауданы кеңейтуге, жануарларға арналған жем өндіруді, жиһаз өндіруді дамытуға, құрылыс техникасы мен жабдықтарды жалға беруге, дәнді және бұршақ дақылдарын өсіруге және басқа да бағыттарға жұмсалды.
Соңғы кезеңдерде кәсіпкерлік субъектілері өндірген өнім көлемі 63 млрд теңгені құрады. Шағын және орта бизнестің негізгі қызмет салаларына көтерме және бөлшек сауда (30,1%), өнеркәсіп (11,1%), ауыл шаруашылығы (18,2%), көлік және қоймалау (8,4%), сондай-ақ басқа да қызмет түрлері (7,1%) жатады.
Соңғы үш жылдағы динамиканы талдай отырып, тіркелген бизнес субъектілерінің санының тұрақты өсіп келе жатқанын атап өтуге болады: 2021 жылы олардың саны 3975, 2022 жылы – 4877, ал 2023 жылы – 5224-ке жетті. Осы кезеңде 30%-ға өсу кәсіпкерлердің өз істерін дамытуға деген қызығушылығын көрсетеді.
Мемлекеттік қолдау шараларының шағын және орта кәсіпкерлік дамуына айтарлықтай әсер ететінін ерекше атап өткен жөн. Кәсіпкерлер пайыздық мөлшерлемені субсидиялау арқылы жеңілдетілген несиелер ала алады, банктер алдында мемлекеттік кепілдік және жаңа бизнес-идеяларды жүзеге асыру үшін гранттар алады. 2024 жылдан бастап ауданда шағын және орта кәсіпкерлік қолдаудың Бірыңғай кешенді бағдарламасы жүзеге асырылуда, оның мақсаты – мемлекеттік қолдауды тиімді пайдалану және әртүрлі салаларда бәсекеге қабілетті, импортты алмастыратын кәсіпорындарды дамыту.
Бағдарлама шағын, орта және ірі кәсіпкерлікті өңдеу өнеркәсібінде, қызмет көрсету саласында дамытуға, моноқалаларда, ауылдық елді мекендерде және шағын қалаларда кәсіпкерлікті дамытуға бағытталған бірнеше негізгі бағытта жүзеге асырылады.
«Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер палатасының мәліметінше, әрекет етуші кәсіпкерлер санының артуына мемлекеттік қолдау – Бірыңғай кешенді несиелендіру бағдарламасы әсер еткен. Бағдарлама микро, шағын және орта бизнесті, ауылдық жерлердегі кәсіпкерлікті, әлеуметтік кәсіпкерлікті қолдауды, атап айтқанда, пайыздық мөлшерлемені субсидиялау, кепілдік беру және жеңілдетілген несие беру шараларын көздейді.
– 2024 жылдан бастап шағын және орта кәсіпкерлік қолдаудың Бірыңғай кешенді бағдарламасы жүзеге асырыла бастады. Бағдарламаның мақсаты – мемлекеттік қолдауды тиімді пайдалану және әртүрлі салаларда бәсекеге қабілетті, импортты алмастыратын кәсіпорындарды дамыту. Бұл кәсіпкерлерге пайыздық мөлшерлемені субсидиялау арқылы жеңілдетілген несиелер алуға, банктер алдында мемлекеттік кепілдікке ие болуға және жаңа бизнес-идеяларды жүзеге асыру үшін гранттарға қол жеткізуге мүмкіндік береді, – деп мәлімдеді Костанай ауданы әкімдігі кәсіпкерлік бөлімінің басшысы Алтынай Алдабергенова.
Бүгінгі таңда бағдарлама аясында Костанай ауданы бойынша 4,8 млрд теңгеге 94 несие берілді, оның ішінде «Екінші деңгейлі банктердің кредиттері бойынша сыйақы мөлшерлемесінің бір бөлігін субсидиялау» жобасы аясында жыл басынан бері 3,6 млрд теңге сомасына 57 жоба мақұлданды.
«Екінші деңгейлі банктердің кредиттері бойынша ішінара кепілдік беру» жобасы бойынша 1,2 млрд теңге сомасына 37 кепілдік берілді.
Ведомствоның мәліметінше, несиелер жүк тасымалдау қызметтері үшін көліктерді сатып алуға, сауданы кеңейтуге, экскаваторды жалға беруге, ландшафтық, құрылыс және коммуналдық жұмыстарды жүргізу үшін шағын тиегіштерді сатып алуға және басқа да мақсаттарға берілді.
Шағын және орта кәсіпкерлік секторындағы кәсіпкерлер қосымша қаржыландыруды гранттар арқылы да ала алады.
– Осы жылдан бастап 5 млн теңгеге дейінгі гранттар конкурсына тек ҚР Ұлттық экономика министрлігі қалыптастырып жүргізетін тиісті тізілімге енгізілген әлеуметтік кәсіпкерлер және «Бір ауыл – бір өнім» жобасының финалистері қатыса алады, – деп хабарлады кәсіпкерлер палатасында.
Костанай ауданында жеңілдетілген несие беру және гранттық қаржыландыру жүйесі бұрыннан бері жұмыс істеп келеді. Бүгінде нарықта жетекші орындарды иеленген көптеген кәсіпкерлер бір кездері мемлекеттен қосымша қаржыландыру алған.
Динара Куджулованың алғашқы гранты 125 мың теңгені құрады. Ол осы ақшаға алғашқы өнеркәсіптік машинасын сатып алды. Үш жылдан кейін ол «Бизнестің жол картасы» бойынша 5 миллион теңге грант ұтып, ол қаражатқа құрал-жабдық, компьютерлік кестелеу машинасы, көптеген өндірістік және шығын материалдарын сатып алды. Бұл оған өндірісті кеңейтуге, бірнеше азаматты жұмысқа орналастыруға және оқытуға мүмкіндік берді.
– Мен Костанай ауданының әлеуметтік кәсіпкерімін. Менде тігін өндірісі бар. Менің қызметкерлерім әлеуметтік осал топтарға жататын азаматтар – мүгедек жандар, көп балалы ата-аналар, ерекше балаларды тәрбиелеп отырған зейнеткерлік жастағы адамдар. Олардың барлығы мемлекеттік бағдарлама аясында жұмыспен қамту орталығы арқылы жұмыс орнында оқу бағдарламасынан өтіп, кейіннен менің цехымда жұмысқа орналасты. Мен сондай-ақ қоғамдық қызметпен айналысамын. Мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асырып, өз тәжірибеммен бөлісемін. Жақында Астанадағы халықаралық құрылтайда сөз сөйледім, – дейді кәсіпкер.
Грант жеңіп алған тағы бір кәсіпкер – Елнұр Құрманғали.
– Иә, біз жоба жасадық, оны қорғап шықтық. Біздің цехта попкорн мен тәтті мақта өндіру жобасы болды. Бұл сауда нүктесі емес, нақты цех. Біз көтерме саудамен айналысамыз. Қазір жұмыс істеп жатырмыз, барлығы жақсы. Жаңа құрал-жабдықтарды жеткізіп жатырмыз. Жыл бұрын 2,5% мөлшерлемемен қаржыландырылғанмын, – дейді Елнұр.
Гранттық қаржыландыру ерекше назар аударуға лайық: осы жылдан бастап 5 млн теңгеге дейінгі гранттар конкурсына тиісті тізілімге енгізілген әлеуметтік кәсіпкерлер, сондай-ақ «Бір ауыл – бір өнім» жобасының финалистері қатыса алады. Бұл әлеуметтік маңызды жобаларды қолдау үшін жаңа мүмкіндіктер ашады.
Осылайша, Костанай ауданындағы шағын және орта бизнесті дамыту экономикалық өсуді ғана емес, халықтың өмір сүру сапасын жақсартуды да қамтамасыз ететін басым бағыт болып қала береді.
Аяжан СЕРІК,
суреттерді ұсынған кейіпкерлер
Много сидишь в социальных сетях? Тогда читай полезные новости в группах "Наш Костанай" ВКонтакте, в Одноклассниках, Фейсбуке и Инстаграме. Сообщить нам новость можно по номеру 8-776-000-66-77