Бүгінде бұл жаңа сөз толық бекітілгенімен қолданысқа енбей келеді
Бүгіннен бастап, кем дегенде күніне екі рет айтатын «домофон» сөзін «үйфон» сөзімен алмастырсаңыз тіліңізге үйлесімді әрі құлаққа жағымды болары сөзсіз. Себебі, өткен жылы мемлекеттік терминология комиссиясы «үйфон» сөзін терминқорға қосты. Сәтті аударма былтыр комиссияның екінші отырысында жасалған.
-Біздің басқармаға жергілікті тұрғынның бірінен осы уақытқа дейін қазақша баламасы жоқ «домофон» сөзін «дыбысфон» деп қазақшаға аударылуын өтініп хабарласқан болатын. Бұл өтінішті біз бірден қолға алып, сөзге жан-жақты сараптама жүргіздік. Қазақша баламасы «үйфон», «дыбысфон», «пәтерфон» сынды қазақ тіліндегі баламаларды арнайы шешім қабылдайтын комиссия мүшелеріне ұсіндық.
Комиссияның шешімімен өткен жылдың 9 қыркүйегінде орынша «домофон» сөзінің қазақша баламасы «үйфон» болып бекітілді. Бірақ бұл сөзді әлі ешкім қолданысқа енгізбегені байқалады. Мүмкін уақыт өте таза қазақ тілінде сөйлейтін жандар, өз тілқорына енгізеді деген ойдамын.
Сонымен қатар тұрғындардың бірінен «борщ» сөзінің қазақша баламасын бекітсеңіздер, әйтпесе, дәмханалардағы мәзірлерде «борщ» сөзі «сұйықкөже», «көкөніскөже» және басқа да атаулармен аталып жүр, белгілі бір аудармасы жоқ деген өтініш түскен еді. Бұл сөзді де жан-жақты сараптап, кейін комиссия талқысына ұсынған болатынбыз.
Бірақ комиссия мүшелері борщтың Украина залқының ұлттық тағамы екенін назарға алып оған қазақша аударма жасаудың қажеті жоқ деп шешім қабылдады. Бұл дұрыс деп ойлаймын. Мысалы, қазақтың бесбармағы, қуырдағы өзге елдерде басқа білдерге аударылмай, тамақтанатын орындардың мәзіріне сол қалпында енген,-дейді Ш.Шаяхметов атындағы «Тіл-қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығы терминология басқармасының басшысы Бақытгүл Сқақ.
Жалпы, өткен жылы мемлекеттік терминология комиссиясы 2902 терминді бекіткен. Олардың қатарында интеллект-906, әдеби және лингвистика-17, әскери іс-148, банк-2, энергетика-2, жасанды интеллект-27, БАҚ-146, сәулет және құрылыс-614, ҚР Ұлттық банк ұсынған термин-140, жеке тұлғалар ұсынған термин-1, ұлттық статистика бюросыұсынған термин-3, ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі ұсынған терминдер-55, ҚР Денсаулық сақтау министрлігі ұсынған терминдер (фармацевтика)-909, ҚР Денсаулық сақтау министрлігі ұсынған терминдер (әртүрлі сала)-19, Қарағанды облыстық Тілдерді дамыту жөніндегі басқармаұсынған терминдер-7.
Жоғарыда аталған терминдермен termincom.kzсайтында толық танысуға болады. Сондай-ақ аталмыш сайтқа кіріп, терминқорды жасауға өз үлесіңізді қосып, пікір білдіруге болады.
Аягөз КӘКІМЖАНОВА
Много сидишь в социальных сетях? Тогда читай полезные новости в группах "Наш Костанай" ВКонтакте, в Одноклассниках, Фейсбуке и Инстаграме. Сообщить нам новость можно по номеру 8-776-000-66-77