Қостанай жастары математикалық шыңдарды бағындыруда

Елдің ертең гүлденуі  де, бүлінуі де жас ұрпақтың жауапкершілігінде

Еліміздің ертеңі, мемлекетіміздің жарқын болашағы білімді де білгір жастардың қолында. Қай заманда болмасын, қоғамның қозғаушы күші – жастар.

Осы ретте Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев: «Біздің көрнекті ақынымыз Мағжан Жұмабаевтың «Мен жастарға сенемін» деген сөзі бар. Шын мәнінде, мен де жастарға сенемін. Баршаңызды қолдаймын. Расында, біздің елімізге сіздер сияқты белсенді, білімді, көзі ашық, көкірегі ояу жастар керек. Еліміздің болашағы –  жастардың қолында» деген сөзі мемлекет пен ұлт болашағы жастар болашағымен тікелей байланысты екендігін айқындайды.

Көрнекті математиктердің бірі Дэвид Гилберт математиканы өте қиын ойын деп санады. Математиктер белгілі бір ережелер бойынша ойнайды, таңбалармен жұмыс істейді. Тікелей мағынасы тек қарапайым арифметика саусақтарда санауға болатын нәрсе. Қалғанының бәрі миымыздағы жабық ойын жүйесі. Егер сіз ережелерге сәйкес ойнайтын болсаңыз, онда сіз әрқашан қызықты нәтижелерге жетесіз. Сондықтан математикаға философия салудың қажеті жоқ. Математика – бұл біз өзіміз ойлап тапқан ойын ғана.

Математика – бұл мектептегі пән ғана емес, Қазақстанның көптеген талантты оқушыларының қызығушылығы мен өмір жолы. Осындай жас таланттардың жарқын мысалдарының бірі – Қостанай облысының «Білім-Инновация» дарынды балаларға арналған лицей-интернатының 11 сынып оқушысы Жан Даутов. Жан екінші рет Бат қаласында (Англия) өткен 65-ші Халықаралық математикалық Олимпиадада (IMO-2024) қола жүлдегер атанды.

Жан Даутов Халық-аралық математикалық олимпиадаға бірінші рет қатысып отырған жоқ. Ол сондай-ақ өткен жылы қола медаль жеңіп алды, бұл оның жоғары білім деңгейі мен табандылығын растайды. Бірақ Жанның жеңістері тек IMO-мен шектелмейді. Ол республикалық олимпиадалардың бірнеше дүркін жеңімпазы, «Жәутіков атындағы Халықаралық олимпиаданың» жеңімпазы, «Жібек жолы» халық-аралық олимпиадасының жүлдегері және математикадан Балқан олимпиадасының жеңімпазы.

– Мен математиканы таңдағаныма ешқашан өкінген емеспін, өйткені математикадан көптеген олимпиадалар өткізіледі, онда мен өз күшімді көрсете алдым. Олимпиадашының дағдылары маған жоғары нәтижелерге қол жеткізуге көмектеседі. Біздің жаттықтырушыларымыз бізбен тұрақты жұмыс істегенде, бізді үлкен мақсаттар қоюға ынталандырса, бұл біз үшін ересек өмірде одан әрі табысқа жетудің трамплині сияқты болады, – дейді Жан.

Жанның жетістігінде оның математика пәнінен тәлімгері Дарын Сейдуәлі ерекше рөл атқарады. Жан өзінің ұстазының мұқият дайындығы мен үнемі қолдауының арқасында халықаралық деңгейде осындай жоғары нәтижелерге қол жеткізе алды. «Білім-Инновация» лицейінде олимпиадаларға дайындық жүйесі әзірленді, ол әр түрлі деңгейдегі оқушылардың жетістіктері арқылы өзінің тиімділігін көрсетеді. Жанның дайындығының негізгі аспектілерінің бірі өткен жылдардағы мәселелерді шешу және 20 күндік дайындық жиындарына қатысу болды. Бұл қарқынды жаттығулар оның дағдыларын едәуір жақсартуға және халықаралық олимпиаданың қиын тапсырмаларына дайындалуға көмектесті.

– Түлек өзінің болашағын математикамен байланыстырғысы келеді, ол «Korean Advanced Institute of Science and Technology» – ге оқуға түсті, – деді лицей директоры Талғат Түсіпханұлы Сқақов.

Халықаралық олимпиадаларда Жан үнемі жоғары нәтиже көрсетіп келеді. Оның арсеналында геометрия бойынша Иран олимпиадасында (2 орын), математикадан Балқан олимпиадасында (1 орын), Азия-Тынық мұхиты халықаралық олимпиадасында (3 орын) жүлделі орындар бар.
Алайда, Жан Қостанайда Қазақстанның басқа салаларымен салыстырғанда математиктер аз екенін атап өтті. Ол Қостанайдың математика бойынша ҚР ұлттық құрамасындағы жалғыз өкілі болып табылады, бұл оның жетістіктерін одан да маңызды етеді.

«Білім-Инновация» лицей-интернатында олимпиадаларға дайындықтың тиімді жүйесі құрылды. Бұл жүйе оқушыларға пәнге тереңірек енуге және мектеп бағдарламасында қамтылмаған тақырыптарды меңгеруге көмектесетін қосымша сабақтар мен жаттығуларды қамтиды. Жан олимпиадалық математика сабақта оқытылмайтын көптеген тақырыптарды қамтитынын, сондықтан оның жетістіктерінде қосымша сабақтар маңызды рөл атқаратынын атап көрсетеді.

Жан мұғалімі Дарын Сейдуәлі оқушыларын даярлау үшін түрлі әдістер мен ресурстарды белсенді пайдаланады. Ол YouTube-тегі бейне сабақтар математикаға деген қызығушылықты едәуір арттыра алады деп санайды. Бейнелер материалды жақсы қабылдауға мүмкіндік береді, өйткені ол жақсы түсіндіріледі және көрнекі түрде көрсетіледі. Бұл әсіресе мектеп бағдарламасына әсер етпейтіндер үшін пайдалы.

Жан математика саласында оқуын және дамуын жалғастыруды жоспарлап отыр. Ол Korean Advanced Institute of Science and Technology-ге оқуға түсті, бұл оған ғылым мен зерттеу әлемінде жаңа көкжиектер ашады. Лицей директоры Талғат Түсіпханұлы Сқақов Жан математиканы негізгі бағыт ретінде таңдағанына ешқашан өкінбегенін атап өтті.

Жан сонымен қатар математиканы оқытудағы тәжірибенің маңыздылығын атап өтті. Оның айтуынша, математикадағы көптеген тақырыптар мектеп бағдарламасына мүлдем әсер етпейді, сондықтан есептерді шешудің қосымша тәжірибесі қажет. Ол есептерді шешуге неғұрлым көп уақыт бөлінсе, түпкілікті нәтижелер соғұрлым жоғары болатынына сенімді.

– Математика пәні ағылшын тілі сабағы тәрізді, мектеп бағдарламаларында ағылшын тілін аса қатты үйретпейді. Өзін ізденіп, біліп алуын керек. Дәл сол сияқты математикада өзім ізденіп оқимын. Мектептің бағдарлама кішкентай, одан тыс оқу маңызды, – дейді математик оқушы.
Жан Даутовтың жетістіктері оның жеке жетістіктері ғана емес, сонымен қатар Қазақстандағы математикалық білім берудің жоғары деңгейінің көрсеткіші болып табылады. Жан сияқты жас таланттар ғылымға деген қызығушылық пен табандылық халықаралық аренада керемет нәтижелерге әкелуі мүмкін екенін дәлелдейді.

Жан Даутов-білім мен жоғары жетістіктерге ұмтылатын көптеген оқушылар үшін шабыт. Оның тарихы Қазақстанның шағын облыстарында да халықаралық жарыстарда биіктерге жете алатын талантты оқушылар бар екенін көрсетеді. Мұндай таланттарды қолдауды және дамытуды жалғастыру маңызды, осылайша олар өз әлеуетіне қол жеткізе алады және өз еліне пайда әкеледі. Жанның жетістігінде ата-аналар мен мектептің қолдауы да маңызды. Ата-аналар балаларын жоғары нәтижеге жету жолында ынталандыруда және қолдауда шешуші рөл атқарады. Мектеп өз кезегінде олимпиадаларға дайындалу үшін қажетті ресурстар мен жағдайлар ұсынады.

«Білім-Инновация» Лицей-интернаты өзінің мықты білім беру бағдарламасымен және жоғары білікті оқытушыларымен танымал. Оқу орны өз оқушыларына пәндерді тереңдетіп оқып, халықаралық жарыстарға дайындалу үшін барлық қажетті жағдайларды ұсынады.

Жан Даутовтың Халықаралық математикалық Олимпиададағы жетістіктері-бұл оның жеке жетістіктері ғана емес, сонымен қатар мұғалімдерінің, мектептің және ата-аналардың ұжымдық жұмысының нәтижесі. Бұл адалдық, табандылық және қолдау керемет нәтижелерге қалай әкелетінінің мысалы. Жан Даутов-математиканың нағыз білгірі, ол жаңа шыңдарды бағындырып, басқаларды жоғары мақсаттарға жетуге шабыттандырады. Жанның үлгісі білім мен жоғары жетістіктерге ұмтылатын барлық оқушылар үшін шабыт болсын. Математика тек оқу пәні ғана емес, сонымен қатар болашақ табыстар мен дамудың кілті болып табылады. Оқуды, дамуды және жаңа биіктерге жетуді жалғастырыңыз!

Елдің ертеңі – жастардың қолында. Яғни елдің ертең гүлденуі  де, бүлінуі де жас ұрпақтың жауапкершілігінде. Мемлекеттің тұтастығын сақтау үшін жастарға уақыттың кез келген сынына дайын болып, бәсекеге төтеп беруге тура келеді. Ол үшін сергек сана, білім, дарын, заман көшінен қалмай жаңа технологияны меңгермек керек…

Аяжан СЕРІК,
суретті ұсынған кейіпкер және Лариса БОЖКО