Қостанайда «Бір ауыл – бір өнім» жобасы аясында ауқымды жәрмеңке өтті

Қостанай қаласының орталық алаңында ерекше атмосфера орнады – мұнда «Бір ауыл – бір өнім» жобасы аясында жыл сайын өтетін үлкен жәрмеңке ұйымдастырылды. Облыстың түкпір-түкпірінен келген 200-ден астам кәсіпкер өз ауылдарының бірегей өнімдерін көпшілік назарына ұсынды. Олардың әрқайсысы – туған жерінің тарихы мен мәдениетін танытатын, қол еңбегімен жасалған ерекше дүниелер.

Бұл жоба елімізде үшінші жыл қатарынан жүзеге асырылып жатыр. Қостанай облысы – жобаның пилоттық өңірі. Кәсіпкерлер өз өнімдері арқылы туған ауылдарын танытып қана қоймай, сол арқылы халықтың тұрмысын жақсартуға, шағын бизнесті дамытуға үлес қосуда.

— Бұл жобаның басты мақсаты – әр ауылдың өзіндік брендін құру. Жергілікті кәсіпкерлер өздерінің ерекшеліктерін танытып, отандық өнімдерді нарыққа шығара алады. Сонымен қатар бұл бастама тұрғындардың кәсіпкерлікке деген қызығушылығын арттырып отыр, – дейді Қостанай облысы кәсіпкерлер палатасы іскер әйелдер кеңесінің төрайымы Елена Венгерская. – Биылғы жәрмеңкеге 200-ден астам адам қатысты. Олардың арасында алғаш рет қатысып отырғандар да бар, бірнеше жылдан бері өз ісін табысты жүргізіп келе жатқандар да бар. Қуантатыны – қатысушылар саны жыл сайын артып келеді. Бұл ауыл кәсіпкерлерінің сенімін білдіреді.

Жәрмеңкеге ұсынылған тауарлардың түрі сан алуан. Ет пен сүт өнімдері, қолдан жасалған ірімшіктер, ұлттық тағамдар, косметика, шөптен дайындалған шайлар, тұрмыстық бұйымдар, балаларға арналған ойыншықтар мен әшекейлер – бәрі де табиғи әрі сапалы. Бұл жолы кейбір кәсіпкерлер өз өнімдерін шетелге шығару ниеттерін білдіріп, тұтынушылардың сеніміне ие бола алғандарын айтты.

Мысалы, Олеся Круц есімді кәсіпкер қыздарға және ұлдарға арналған ұлттық киімдер тігумен айналысады. Ол бұл жобаға алғаш рет қатысып отыр.

Оның қолынан шыққан көйлектер мен «тұсаукесерге» арналған жиынтықтар жәрмеңкеге келушілердің үлкен қызығушылығын тудырды.

— Бастапқыда қорқыныш болды. Адамдарға менің жасаған бұйымдарым ұнай ма деп ойладым. Бірақ мұнша жылы қабылдау мен қызығушылықты күтпеген едім. Қаншама адам келіп, жылы пікірлер айтып жатыр. Бұл мен үшін үлкен мотивация, – дейді Олеся Круц.

Федоров ауданынан келген Светлана Лягушина болса үй жағдайында түрлі ірімшіктер дайындайды. Оның айтуынша, ірімшіктер табиғи сүттен жасалады, ешқандай қоспа қоспайды. Қазір жеті түрлі ірімшік өндіреді: классикалық брынза мен адыгейден бастап, жаңғақ қосылған, дәмдеуіштермен үйлестірілген ерекше дәмдерге дейін.

— Мен бұл іспен айналысқаныма бірнеше жыл болды. Тауарларымды үйден сатамын. Ауылда отырып-ақ табыс табуға болады. Жеткілікті деңгейде тапсырыс түсіп тұрады. Ал мұндай жәрмеңкелер – өз ісіңді кеңінен таныстырудың бір жолы, – дейді Светлана.

Айта кету керек, жәрмеңке барысында комиссия мүшелері қатысушыларды аралап, тауарлармен танысты. Арнайы құрылған сарапшылар тобы өнімдердің сапасын, дизайнын, ерекшелігін және нарықтағы сұранысын бағалап, он үздікті іріктейді. Олардың ішінен үш өнім облыстық кезеңге жолдама алады.

— Өнімдердің сапасына ерекше көңіл бөлдік. Тауар тек экологиялық таза ғана емес, сонымен бірге ауылға тән ерекшелікті көрсетуі керек. Бұл – жай сауда емес, әрбір өнім арқылы ауылдың рухын жеткізу, – дейді комиссия өкілі.

Алаңда таңертеңнен бастап адам қарасы үзілген жоқ. Қала тұрғындары мен қонақтар ауылдан келген тауарларға үлкен қызығушылық танытты. Көпшілік қолөнер бұйымдары мен тағамдардың табиғилығын жоғары бағалады. Жәрмеңке барысында кейбір кәсіпкерлер барлық өнімін түске дейін-ақ сатып үлгерді.

Кәсіпкерлер үшін мұндай жәрмеңкелер жаңа байланыстар орнатуға, тұтынушылардың пікірін тыңдауға және өз ісін кеңейтуге үлкен мүмкіндік береді. Сонымен қатар бұл – тұрғындардың жергілікті өнімге деген сұранысын арттырып, отандық нарықты қолдау жолындағы маңызды қадам.

Жоба аясында қатысушыларға тек сату мүмкіндігі ғана емес, сонымен қатар бизнесті заңдастыру, тауарды сертификаттау, жарнама жасау бойынша кеңестер де ұсынылды. Бұл ретте жергілікті билік пен «Атамекен» кәсіпкерлер палатасы нақты қолдау көрсетіп отыр.

— Мұндай іс-шаралар кәсіпкерлерге үлкен сенім береді. Көп адам өз ауылында бірдеңе бастауға жүрексінеді. Ал осындай жәрмеңкелер арқылы олар өз мүмкіндігін байқап көреді. Бұл – тәжірибе алаңы, шабыт алаңы, – дейді Елена Венгерская.

Жалпы, «Бір ауыл – бір өнім» жобасы ауыл кәсіпкерлері үшін үлкен мүмкіндік екенін уақыт дәлелдеді. Бұл – тек экономикалық жоба емес, әлеуметтік маңызы да зор бастама. Ол арқылы ауыл халқы өз қабілетін танытып, ел экономикасының дамуына үлес қосып отыр.

Жәрмеңке – бір күндік шара болғанымен, оның әсері ұзаққа созылады. Мұнда ұсынылған әрбір бұйым – бір ауылдың тарихын, мәдениетін, шеберлігін бейнелейтін туынды. Ал бұл жобаның өзі – ауыл өмірінің жандануы мен болашағына деген сенімнің көрінісі.

Жоба жайында

«Бір ауыл – бір өнім» жобасы Қазақстанда 2021 жылдан бері жүзеге асырылып келеді. Бұл бастама ауыл кәсіпкерлігін қолдауға, жергілікті өнімдерді насихаттауға және әр өңірдің бірегейлігін сақтауға бағытталған. Жобаның негізгі идеясы – әр ауыл өзінің табиғи, мәдени және экономикалық ерекшелігіне сай бір өнім түрін дамытып, соны нарыққа шығаруы.

Пилоттық аймақ ретінде Қостанай облысы таңдалған болатын. Мұнда алғашқы кезеңде кәсіпкерлерге оқыту семинарлары өткізілді, өнімді таңдау, оны нарыққа бейімдеу, орау және жарнамалау бойынша кеңестер берілді. Бүгінде бұл жобаны «Атамекен» ҰКП, жергілікті атқарушы органдар және түрлі даму қорлары қолдап отыр.

Алдымен ауыл кәсіпкерлері немесе белсенді тұрғындар өз өнімін таңдайды. Бұл – тағам, қолөнер, киім немесе басқа да жергілікті ерекшелікті танытатын бұйым болуы мүмкін. Кейін олар оқыту курстарынан өтіп, заңдастыру, сертификаттау, нарыққа шығару бойынша көмек алады. Кәсіпкерлер аудандық және қалалық кезеңдерге қатысады, үздіктер облыстық, кейін республикалық деңгейге жолдама алады.

Біріншіден, бұл бастама ауыл тұрғындарының өз туған жерінде жұмыс істеуіне мүмкіндік береді. Екіншіден, ұлттық дәстүрлер мен қолөнердің сақталуына ықпал етеді. Үшіншіден, экологиялық таза, сапалы өнімдердің көбеюіне жол ашады. Сонымен қатар, бұл жоба ауыл әйелдерінің кәсіпкерлікке араласуына, отбасылық бизнеске және ауылдың тұрақты дамуына үлкен серпін береді.

Қостанай облысы Іскер әйелдер кеңесінің төрайымы Елена Венгерскаяның айтуынша, бұл жобаның аясында көптеген ауыл тұрғындары алғаш рет өз өнімдерін ұсынуға мүмкіндік алған. Жыл сайын жобаға қатысушылардың саны артып келеді, бұл – сенім мен сұраныстың көрсеткіші.

«Бір ауыл – бір өнім» – жай ғана сауда емес, бұл – ауыл рухын, мәдениетін, өмір салтын танытатын жоба. Әр өнім – бір ауылдың тарихын баяндайтын символ. Сондықтан да бұл бастама ауылды дамытудың жаңа кезеңіне жол ашып отыр.

Аяжан СЕРІК,
суреттерді түсірген
Абиль ДОЩАНОВ