Президенттің 2024 жылғы Жолдауын жүзеге асыру: отын-энергетика кешенін ауқымды жаңғырту қалай жүргізілуде

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасы бойынша елімізде отын-энергетика кешенін жүйелі жаңғырту жұмыстары жалғасуда. Сенімді, өзін-өзі қамтамасыз ететін және заманауи энергетикалық жүйе еліміздің тұрақты экономикалық өсімі мен әрбір азаматтың әл-ауқатын жақсартудың берік іргетасқа айналады.

Электр энергетикасы: басты міндет – энергетикалық тәуелсіздікті қамтамасыз ету

Электр энергетикасы саласындағы басты міндет – еліміздің энергетикалық тәуелсіздігін қамтамасыз ету және экономиканың өсіп келе жатқан қажеттіліктерін толық қанағаттандыру.

Президенттің тапсырмасы аясында алдағы бес жылда кемінде 14 гигаватт энергия өндіретін жаңа қуат көздерін іске қосу міндеті алға қойылды. Бұл жұмыс бірнеше бағытта жүргізілуде: жұмыс істеп тұрған стансаларды жаңғырту, энергия өндіретін жаңа қондырғылар салу, сондай-ақ гидро және жаңартылатын энергия көздерін дамыту.

2023 және 2024 жылдары 1,3 гигаватт жаңа электр қуаты іске қосылды.

2025 жылы тағы 621,5 мегаватт енгізу процесі жүріп жатыр, ал 2026 жылға 2 648,5 мегаватт жоспарланған.

Осы мақсаттарға қол жеткізу үшін жаңа стратегиялық нысандар салу бойынша белсенді жұмыс жүргізілуде. Түркістан облысында қуаты 1000 МВт-қа дейінгі бу-газ қондырғысы негізінде электр стансасын салу жобасы жүзеге асырылуда. Қызылордада қуаты 240 МВт жаңа ЖЭО салу бойынша құрылыс-монтаждау жұмыстары жүргізілуде.

Инфрақұрылымның тозуын төмендету: 9 жылу электр орталығы қауіптілігі жоғары «қызыл» аймақтан «сары» аймаққа көшті

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев «Әділетті Қазақстан: заң мен тәртіп, экономикалық өсім, қоғамдық оптимизм» атты Жолдауында инфрақұрылымға қатысты өзекті мәселелерді шешу қажеттігіне назар аударды.

ЖЭО-ның тозуын азайту мәселелері Үкіметтің ерекше бақылауында. Кең ауқымды жөндеу науқаны жүзеге асырылуда: 2025 жылы 10 энергоблокты, 63 қазандықты және 39 турбинаны күрделі жөндеу жоспарланған.

Қазіргі уақытта 5 энергоблок, 30 қазандық және 19 турбинада жұмыс жүргізілуде. Ал 4 энергия блогы, 15 қазандық және 9 турбинада жөндеу жұмыстары аяқталды.

Жүргізіліп жатқан шаралар қазірдің өзінде нақты нәтиже беруде: құрал-жабдықты жаңғырту мен жаңарту нәтижесінде еліміздегі ЖЭО-лардың орташа тозуы 64%-дан 61%-ға дейін төмендеді.

Өткен жылыту маусымының қорытындысы бойынша 9 ЖЭО апат деңгейі жоғары «қызыл» аймақтан «сары» аймаққа, 3 ЖЭО сарыдан жасыл аймаққа көшті. Қазіргі уақытта «қызыл» аймақта 10 ЖЭО, сары аймақта – 17, жасыл аймақта – 10 ЖЭО бар.

Жыл сайын тозуды азайту және нысандарды қауіпті аймақтардан қауіпсіз пайдалану аймағына көшіру мақсатында ЖЭО жаңғырту бағдарламасы жүйелі түрде жалғасады.

Президенттің тапсырмасын жүзеге асыру шеңберінде 2024 жылғы желтоқсанда Үкімет «Энергетикалық және коммуналдық секторларды жаңғырту» ұлттық жобасын (бұдан әрі – ұлттық жоба) бекітті, оның аясында ТКШ инфрақұрылымын жөндеу бойынша кең ауқымды науқанды ұзақмерзімді жеңілдікпен қаржыландыру басталды.

Ұлттық жоба электр энергиясын өндіру қуаттарын дамытуды, табиғи монополиялар саласын жақсартуды, отандық өндірушілер мен әлеуметтік осал топтарды қолдауды, сондай-ақ процестерді автоматтандыру үшін цифрлық технологияларды енгізуді қамтиды.

Бұл жұмысқа 200-ден астам инфрақұрылымдық компания тартылған.

Негізгі көрсеткіш – нысандардың тозу деңгейін 40%-ға дейін төмендету.

Ұлттық жобаға сәйкес 86 мың шақырым инженерлік желілерді жаңғыртуға шамамен 6,8 трлн теңге инвестиция тартылады. Оның ішінде: 1,6 мың шақырым жылу желілері; 77,6 мың шақырым электр желілері; 4,7 мың шақырым су құбыры желілері; 2,6 мың шақырым кәріз желілері.

Бұл апаттар санын 27%-ға азайтуға мүмкіндік береді.

Электр қуатын өндірудің жаңа көздерін салуға және қолданыстағы станцияларды жаңғыртуға 6,2 трлн теңге көлемінде инвестиция тарту көзделген. Бұл қаражат станциялардың тозуын 15%-ға төмендетуге және қосымша 7,3 ГВт көлемінде өндірістік қуат енгізуге мүмкіндік береді.

Бүгінде елімізде  электр энергиясын өндіретін 55 ұйым жұмыс істейді, оның 19 станциясы 65%-дан аса тозған. Электр энергиясын өндіру көлемі – 113 млрд кВт/сағ, ал тұтыну көлемі – 115 млрд кВт/сағ.

Осылайша, алдын ала болжам бойынша, алдағы бес жылда Ұлттық жобаны жүзеге асыру үшін энергетика және коммуналдық шаруашылық секторға шамамен 13 трлн теңге инвестиция тарту қажет.

Осы ретте айта кетейік, қаражаттың негізгі бөлігі жекеменшік қаржы институттарынан (екінші деңгейлі банктер – ЕДБ, халықаралық қаржы ұйымдары – ХҚҰ, Өнеркәсіпті дамыту қоры – ӨДҚ) тартылады.

Жалпы қаржыландырудың мынадай тетіктері қарастырылған: тікелей қаржыландыру (ҚДБ, ЕДБ, ХҚҰ, ӨДҚ); бірлесіп қаржыландыру; облигациялар; бюджеттік несиелер; жекеменшік монополистердің капиталы; лизингтік қаржыландыру.

Әрбір кәсіпорын үшін қаржыландырудың жеке моделі әзірленеді.

Ұлттық жобаның инвестициялық тартымдылығын арттыру мақсатында тарифтік әдістемеге өзгерістер енгізілді. Бұл салынған қаржының қайтарымын қамтамасыз етіп, қаржылық ағындардың қажетті деңгейін тұрақты түрде сақтауға мүмкіндік береді.

Бұдан бөлек, несиелер бойынша пайыздық мөлшерлемені субсидиялау мүмкіндігі қарастырылып жатыр. Бұл өз кезегінде тарифтерге әсерді азайтуға ықпал етпек.

Әлеуметтік осал топтар үшін тарифтік жүктемені жеңілдету мақсатында коммуналдық қызмет ақысын өтеуге атаулы әлеуметтік көмек көрсетіледі.

Сонымен бірге тозу деңгейі жоғары, құжаттары расталған және қаржыландыруға дайын 48 табиғи монополия субъектісі (96 жоба) қарастырылып, анықталды. Жалпы сомасы 144,5 млрд теңгеге 1 347  шақырым коммуналдық желіні жөндеу мен ауыстыру және 3 047 бірлік жабдықты жаңарту жоспарланған.

Энергетикалық және коммуналдық инфрақұрылымды жаңғырту мен салу аясында  отандық өндірісті барынша пайдалану жоспарланып отыр.

Ұлттық жобаны жүзеге асыру нәтижесінде ТКШ өнімдерін өндіретін қазақстандық кәсіпорындар толық қуатымен жұмыс істейді деп жоспарланып отыр. Сонымен қатар шамамен 190 млрд теңге инвестиция есебінен тағы 27 жаңа өндіріс орны салынып, 3,5 мыңға жуық жұмыс орны ашу көзделген.

Пайдаланылатын отандық кәсіпорындардың өнім көлемі шамамен 4,4 трлн теңге құрайды.

Бұл тәсіл ішкі нарықтағы бәсекеге қабілеттілікті күшейтіп қана қоймай, импортқа тәуелділікті азайтып, «жергілікті» кәсіпорындардың жалпы нарықтағы орнын бекемдеуге мүмкіндік береді.

Ұлттық жобаны жүзеге асыру халықтың әлеуметтік осал топтарын қолдау жөніндегі іс-шараларды, бірыңғай платформаны қолдана отырып барлық реттелетін сатып алуларды біріктіретін қағидаларды, жүйелік оператордың ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылым объектілерін жаңғырту процестерін автоматтандыру шеңберінде жаңа цифрлық технологияларды енгізуді және т. б. көздейді.

Мұнай-газ химиясы саласын дамыту

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев өзінің Жолдауында мұнай-газ химиясы саласын одан әрі дамыту жөніндегі міндеттің өзектілігіне назар аудартты.

Мемлекет басшысының шикізат экспортынан қосылған құны жоғары өнім шығаруға көшу жөніндегі тапсырмаларын орындау шеңберінде мұнай-газ химиясы саласын дамыту бағдарламасы іске асырылуда.

Алты ірі жобаға салынған инвестицияның жалпы көлемі шамамен 15 миллиард АҚШ долларын құрайды.

Күтілетін нәтижелер: 3500 тұрақты және 16000 уақытша жұмыс орындарын құру; өнеркәсіптік өсу және экономиканы декарбонизациялау үшін стратегиялық кластер қалыптастыру; жоғары технологиялық өнімдер ассортиментін (бутадиен, карбамид, терефталь қышқылы, полиэтилен, полипропилен және т.б.) кеңейту.

Негізгі жобалар: қуаттылығы жылына 500 мың тонна полипропилен өндіретін зауыт – пайдалануға берілді; қуаттылығы жылына 1,25 млн тонна полиэтилен өндіретін зауыт – құрылыс жұмыстары жүруде, іске қосу 2029 жылға жоспарланған. Сондай-ақ, ауыл шаруашылығында, автомобиль және жеңіл өнеркәсіпте сұранысқа ие бутадиен, карбамид, терефтал қышқылын және басқа да өнімдерді өндіру бойынша перспективалы жобалар пысықталды.

Кластердің орталығы болып қатысушыларға өнеркәсіптік алаңдарға, инженерлік коммуникацияларға және салықтық преференцияларға қол жеткізуді қамтамасыз ететін «Ұлттық индустриялық мұнай-химия технопаркі» АЭА (ауданы 3 600 гектардан астам) бекітіледі. Бүгінгі таңда АЭА-да 18 қатысушы компания тіркелген.

Газ саласы: геологиялық барлаудан терең өңдеуге дейін

Газ саласында дамудың бүгінгідей кезеңіндегі стратегиялық міндет – тауарлық газдың ресурстық базасын кеңейту.

Президентіміз Жолдауында атап өткендей, саланың қуаттылығын кеңейтіп, газ тасымалдау бағыттарын әртараптандыру қажет. Үкіметтің басты міндеттерінің бірі халық пен экономиканы газбен қамтамасыз ету болып қала береді.

Былтыр бірқатар газ кен орындары пайдаланыла басталды, одан бөлек жалпы өндіру көлемі жылына бір миллиард текше метр болатын жаңа газ кен орындарын игеру жоспарлануда.

Сонымен қатар, Президент Үкіметке осы жобалар толық енгізілгенге дейін ішкі нарыққа газды қажетіне қарай бөлуді, ЖЭО мен тұрмыстық тұтынушыларды көмірден газға ауыстыруға мұқият қарауды тапсырды.

Үкіметке Жаңаөзен, Қашаған мен Қарашығанақта газ өңдеу кәсіпорындарының құрылысын жеделдету міндеті жүктелді. Қысқа мерзімде көңілге қонымды тарифтер мен көтерме бағалар белгілеуді қоса алғанда, инвестицияларды қайтаруға бағытталған пәрменді ынталандыру шаралары да енгізілуі қажет.

Үкіметтің Президент алға қойған міндеттер шеңберінде жүргізіліп жатқан жұмысы биыл бекітілген «Газ саласын дамытудың 2029 жылға дейінгі кешенді жоспарымен» үйлестірілді.

Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша ірі газ өңдеу зауыттарының құрылысы жанданды:

Қашаған кен орнында 2026 жылы аяқталу мерзімімен қуаты жылына 1 млрд м3 ГӨЗ жобасы жүзеге асырылуда, сондай-ақ қуаты жылына 2,5 млрд м3 ГӨЗ жобасы пысықталуда.

Қарашығанақ кен орнында 2028 жылы іске қосылатын қуаттылығы жылына 4 млрд м3 ГӨЗ салу жоспарлануда (тауарлық газ өндірісі — жылына 3,3 млрд м3).

Жаңаөзен қаласында қуаттылығы жылына 900 млн м3 жаңа ГӨЗ құрылысы басталды.

Газдың ресурстық базасын кеңейту жөніндегі Жол картасы шеңберінде Рожков, Шығыс Өріктау және Анабай кен орындары өнеркәсіптік пайдалануға енгізілді.

Бұдан бөлек, 2025 жылдың мамыр айында «Бейнеу — Бозой — Шымкент» магистральдық газ құбырының екінші желісінде құрылыс-монтаждау жұмыстары басталды, бұл оңтүстік өңірлердің энергетикалық қауіпсіздігін және елдің транзиттік әлеуетін айтарлықтай нығайтады.

Халықты газбен қамтамасыз етуге келетін болсақ, бүгінгі таңда Қазақстанды газдандыру деңгейі 62,4%-ды құрайды, бұл 20,2 млн халықтың 12,6 млн тұрғынына газға қол жеткізуге мүмкіндік береді. Бұл 2023 жылғы көрсеткіштен 2,4%-ға жоғары. 2024 жылы 4000 шақырымнан астам газ құбыры салынып, 93 жоба жүзеге асырылды.

2025 жылы 300 мыңнан астам адамды газға қосуды қамтамасыз ете отырып, тағы 77 жобаны аяқтау жоспарлануда.

Цифрлық трансформация және инновациялық басқару

Жаңғыртудың маңызды бағыты заманауи — цифрлық шешімдерді енгізу. Мемлекет басшысының тапсырмаларын орындау аясында салада жасанды интеллект технологиялары белсенді қолданылуда.

• Электр энергетикасында ЖИ дрондары электр желілерін жедел диагностикалауға, ақауларды анықтауға және оларды алдын алуға көмектеседі.
• Жылу энергетикасында акустикалық резонансқа негізделген роботты кешендер құбырлардың күйін ішінен сканерлейді, бұл жөндеуді нақты, тиімді және тарифтік жүктемені төмендетумен жүргізуге мүмкіндік береді.
• Газ саласында ЖИ көмекші сәтті жұмыс істейді, ол фотография арқылы есептегіштердің көрсеткіштерін автоматты түрде анықтайды, бұл тұтынушылар үшін үдерісті жеңілдетеді.

Аралас салаларды қамтамасыз ету және ұзақмерзімді жоспарлау

Жаһандық жобалармен қатар экономиканың негізгі секторларын қамтамасыз ету бойынша ағымдағы міндеттер де орындалуда. Мәселен, елімізде жол-құрылыс саласын отандық битуммен қамтамасыз ету мәселесі толығымен шешілді.

Жұмыс істеп тұрған төрт зауытты жаңғырту есебінен олардың жалпы қуаттылығы жылына 1,52 млн тоннаға дейін жеткізілді, бұл ішкі нарықтың қажеттіліктерін өтейді.

2025 жылдың мамыр айында «Caspi Bitum» БК ЖШС жаңғырту аяқталды, бұл өндірістік қуаттылықты айына 50-ден 67 мың тоннаға дейін арттыруға мүмкіндік берді. Осылайша, елде битумды ішкі нарыққа жеткізу толығымен қамтамасыз етіледі. Сондай-ақ қажет болған жағдайда 500 мың тоннаға дейінгі импорт қамтамасыз етіледі.

2025 жылғы 21 шілдеде Үкіметтің қаулысымен мұнай өңдеу саласын дамытудың 2025-2040 жылдарға арналған Тұжырымдамасы бекітілді. Бұл құжат көмірсутектерді өңдеу мен қосылған құны жоғары өнімді өндіруді тереңдетудің стратегиялық векторын анықтайды.

Барлық кешенді жұмыс Президент қойған басты мақсатқа — әрбір қазақстандықтың игілігі үшін жұмыс істейтін сенімді, заманауи және технологиялық дамыған отын-энергетикалық кешенге негізделген күшті және әртараптандырылған экономиканы құруға бағытталған.

#Жылумен жабдықтау #Президенттің тапсырмасы #Энергетика

Реализация Послания Президента-2024: как ведется масштабная модернизация топливно-энергетического комплекса

По поручению Главы государства Касым-Жомарта Токаева в Казахстане  продолжается работа по системной модернизации топливно-энергетического комплекса. Надежная, самодостаточная и современная энергетическая система станет прочным фундаментом для стабильного экономического роста страны и повышения благосостояния каждого гражданина.

Электроэнергетика: ключевая задача – обеспечение энергетической независимости

Главной задачей в электроэнергетической отрасли является обеспечение энергетической независимости страны и полное покрытие растущих потребностей экономики. В рамках поручения Президента поставлена амбициозная цель — ввести в эксплуатацию не менее 14 гигаватт новых генерирующих мощностей в ближайшие пять лет. Эта работа ведется по нескольким направлениям: модернизация действующих станций, строительство новых генерирующих установок, а также развитие гидро- и возобновляемых источников энергии.

За 2023 и 2024 годы уже введено в эксплуатацию 1,3 гигаватт новых электрических мощностей. В 2025 году идет процесс ввода ещё 621,5 мегаватт, а на 2026 год запланировано 2 648,5 мегаватт. Для достижения этих целей ведется активная работа по строительству новых стратегических объектов. В Туркестанской области реализуется проект по строительству электростанции на базе парогазовой установки мощностью до 1000 МВт. В Кызылорде ведутся строительно-монтажные работы по возведению новой ТЭЦ мощностью 240 МВт.

Снижение износа инфраструктуры: 9 теплоэлектроцентралей перешли из «красной» зоны высокого риска в «жёлтую»

В своем Послании «Справедливый Казахстан: закон и порядок, экономический рост, общественный оптимизм» Глава государства Касым-Жомарт Токаев обратил внимание на необходимость решения первоочередных инфраструктурных проблем.

Вопросы снижения износа ТЭЦ на особом контроле Правительства. Реализуется масштабная ремонтная кампания: в 2025 году запланирован капитальный ремонт 10 энергоблоков, 63 котлов и 39 турбин.На текущий момент ведутся работы на 5 энергоблоках, 30 котлах и 19 турбинах. Завершен ремонт 4 энергоблоков, 15 котлов и 9 турбин. Проводимые меры уже дают ощутимый результат: средний износ ТЭЦ по стране снижен с 64% до 61% благодаря модернизации и обновлению оборудования.

По итогам прошедшего отопительного сезона 9 ТЭЦ перешли из красной зоны высокой аварийности в жёлтую, 3 ТЭЦ — из жёлтой в зелёную зону. В настоящее время в красной зоне находятся 10 ТЭЦ, в жёлтой — 17, в зелёной — 10. Программа модернизации ТЭЦ будет продолжена на системной основе с целью ежегодного снижения износа и перевода объектов из зон риска в зону безопасной эксплуатации.

В рамках реализации поручения Президента в декабре 2024 года Правительством был утвержден Национальный проект «Модернизация энергетического и коммунального секторов» (далее – Нацпроект), давший старт долгосрочному льготному финансированию широкомасштабной ремонтной кампании инфраструктуры ЖКХ.Нацпроект включает развитие генерирующих мощностей, улучшение сфер естественных монополий, поддержку отечественных производителей и социально уязвимых слоев населения, а также внедрение цифровых технологий для автоматизации процессов. В процессе задействованы более 200 инфраструктурных компаний. Ключевым индикатором является снижение износа объектов до 40%.

Согласно Нацпроекту для модернизации 86 тыс. км инженерных сетей привлекается порядка 6,8 трлн тенге инвестиций. Среди них: 1,6 тыс. км сетей теплоснабжения; 77,6 тыс. км сетей электроснабжения; 4,7 тыс. км сетей водоснабжения, 2,6 тыс. км сетей водоотведения. Это позволит снизить количество аварий на 27%. Для модернизации и строительства новой генерации электроэнергии будут привлечены инвестиции на сумму 6,2 трлн тенге, которые позволят снизить износ станций на 15% и ввести дополнительные источники генерации в суммарном объеме 7,3 ГВт.

На сегодня в стране функционируют 55 энергопроизводящих организаций из них 19 станций имеют износ свыше 65%. Объем выработки электроэнергии составляет 113 млрд кВтч, при этом потребление электроэнергии выше – 115 млрд кВтч. Таким образом, по предварительным прогнозам, на реализацию Нацпроекта на 5 лет необходимо привлечь в энергетический и коммунальный сектора порядка 13 трлн тенге инвестиций.

При этом следует отметить, что основная доля средств будет привлекаться из частных финансовых институтов (Банки второго уровня – БВУ, международные финансовые организации – МФО, фонд развития промышленности – ФРП).

В целом предусмотрены следующие механизмы финансирования: прямое финансирование (БРК, БВУ, МФО, ФРП); софинансирование; облигации; бюджетные кредиты; капитал частных монополистов; лизинговое финансирование. Каждому предприятию подбирается индивидуальная модель финансирования. Для повышения инвестиционной привлекательности Нацпроекта внесены изменения в тарифную методологию, позволяющие обеспечить возврат вложений и гарантировать необходимые уровни денежных потоков.

Кроме того, прорабатывается возможность субсидирования процентной ставки по займам, что позволит уменьшить влияние на тарифы. В целях смягчения тарифной нагрузки для социально уязвимых слоев населения будет оказываться адресная социальная помощь на возмещение затрат на оплату коммунальных услуг. Наряду с этим рассмотрены и определены 48 субъектов естественных монополий (96 проектов) с высоким уровнем износа активов, имеющих подтвержденные документы и готовые к финансированию на общую сумму 144,5 млрд тг. для ремонта и замены 1 347 км коммунальных сетей и 3 047 единиц оборудования.

В рамках модернизации и строительства энергетической и коммунальной инфраструктуры планируется максимально задействовать отечественное производство. За счет реализации Нацпроекта планируется полная загрузка казахстанских предприятий, производящих продукцию ЖКХ. Также предполагается строительство еще 27 производств с объемом инвестиций порядка 190 млрд тенге и созданием 3,5 тыс. новых рабочих мест. Задействованный объем продукции отечественных предприятий составит порядка 4,4 трлн тенге. Этот подход позволит не только повысить внутреннюю конкурентоспособность, но и сократить зависимость от импорта и укрепить позиции «местных» предприятий на рынке в целом.

Реализация Нацпроекта предусматривает мероприятия по поддержке социально уязвимых слоев населения, правила закупок с применением единой платформы для объединения всех регулируемых закупок, внедрение новых цифровых технологий в рамках автоматизации процессов модернизации объектов информационно-коммуникационной инфраструктуры системного оператора и т.д.

Развитие нефтегазохимической отрасли 

В Послании Президент Касым-Жомарт Токаев обратил внимание на актуальность задачи по дальнейшему развитию нефтегазохимической отрасли. В рамках исполнения поручений Главы государства по переходу от экспорта сырья к выпуску продукции с высокой добавленной стоимостью реализуется программа развития нефтегазохимической отрасли. Общий объём инвестиций в шесть крупных проектов составляет около 15 млрд долларов США.

Ожидаемые результаты: создание 3500 постоянных и 16 000 временных рабочих мест; формирование стратегического кластера для промышленного роста и декарбонизации экономики; расширение ассортимента высокотехнологичной продукции (бутадиен, карбамид, терефталевая кислота, полиэтилен, полипропилен и др.).

Ключевые проекты: завод по производству полипропилена мощностью 500 тыс. тонн в год — введён в эксплуатацию; завод по производству полиэтилена мощностью 1,25 млн тонн в год – ведутся строительные работы на площадке, ввод в эксплуатацию запланирован на 2029 год. Также проработаны перспективные проекты по производству бутадиена, карбамида, терефталевой кислоты и другой продукции, востребованной в сельском хозяйстве, автомобильной и лёгкой промышленности.

Центром кластера станет СЭЗ «Национальный индустриальный нефтехимический технопарк» (площадь — более 3 600 га), обеспечивающий участникам доступ к промышленным площадкам, инженерным коммуникациям и налоговым преференциям. На сегодняшний день в СЭЗ зарегистрированы 18 компаний-участников.

Газовая отрасль: от геологоразведки до глубокой переработки

В газовой отрасли стратегической задачей на текущем этапе развития является расширение ресурсной базы товарного газа. Как отметил в Послании Глава государства, предстоит расширить мощности и диверсифицировать газотранспортные маршруты. Одной из первостепенных задач Правительства остается обеспечение газом населения и экономики. В прошлом году начата эксплуатация ряда газовых месторождений, планируется также освоение новых залежей газа с общим объемом добычи в один миллиард кубометров в год.

Вместе с тем, Президент поручил Правительству  до полного ввода этих проектов рационально распределять поставки газа на внутренний рынок, взвешенно подойти к переводу ТЭЦ и бытовых потребителей с угля на газ. Правительству было поручено ускорить строительство газоперерабатывающих предприятий в Жанаозене, на Кашагане и Карачаганаке. В кратчайшие сроки внедрить действенные стимулы, направленные на обеспечение возвратности инвестиций, включая предоставление адекватных тарифов и оптовых цен.

Работа Правительства, проводимая в рамках поставленных Президентом задач, синхронизирована с утвержденным в текущем году «Комплексным планом развития газовой отрасли до 2029 года». По поручению Главы государства активизировано строительство крупных газоперерабатывающих заводов:

На месторождении Кашаган реализуется проект ГПЗ мощностью 1 млрд м³/год со сроком завершения в 2026 году, а также прорабатывается проект ГПЗ мощностью 2,5 млрд м³/год.

На Карачаганакском месторождении планируется строительство ГПЗ мощностью 4 млрд м³/год с запуском в 2028 году (производство товарного газа — 3,3 млрд м³/год).

В городе Жанаозен начато строительство нового ГПЗ мощностью 900 млн м³/год.

В рамках Дорожной карты по увеличению ресурсной базы газа уже введены в промышленную эксплуатацию месторождения Рожковское, Урихтау Восточный и Анабай.

Кроме того, в мае 2025 года начались строительно-монтажные работы на второй нитке Магистрального газопровода «Бейнеу-Бозой-Шымкент», что значительно укрепит энергетическую безопасность южных регионов и транзитный потенциал страны.

Что касается обеспечения населения газом, на сегодняшний день уровень газификации Казахстана составляет 62,4%, что дает доступ к газу 12,6 млн человек из 20,2 млн населения. Это на 2,4% выше показателя 2023 года. В 2024 году построено более 4 000 км газопроводов и реализовано 93 проекта. В 2025 году планируется завершить ещё 77 проектов, обеспечив подключение к газу свыше 300 тыс. человек.

Цифровая трансформация и инновационное управление

Важнейшим направлением модернизации является внедрение современных цифровых решений. В рамках исполнения поручений Главы государства в отрасли активно применяются технологии искусственного интеллекта.

• В электроэнергетике дроны с ИИ помогают оперативно диагностировать линии электропередачи, выявлять дефекты и предотвращать сбои.
• В теплоэнергетике роботизированные комплексы на основе акустического резонанса сканируют состояние труб изнутри, что позволяет проводить ремонт точечно, эффективно и со снижением тарифной нагрузки.
• В газовой отрасли успешно работает ИИ-ассистент, который автоматически распознаёт показания счетчиков по фотографии, упрощая процесс для потребителей.

Обеспечение смежных отраслей и долгосрочное планирование

Наряду с глобальными проектами, решаются и текущие задачи по обеспечению ключевых секторов экономики. Так, в стране полностью решен вопрос обеспечения дорожно-строительной отрасли отечественным битумом. За счет модернизации действующих четырех заводов их общая мощность доведена до 1,52 млн тонн в год, что с запасом покрывает потребности внутреннего рынка.

В мае 2025 года завершена модернизация ТОО СП «Caspi Bitum», что позволило увеличить производственные мощности с 50 до 67 тыс. тонн в месяц. Таким образом, в стране полностью обеспечивается поставка битума на внутренний рынок. Также при необходимости будет обеспечен импорт до 500 тыс тонн.

21 июля 2025 года Постановлением Правительства утверждена Концепция развития нефтеперерабатывающей отрасли на 2025-2040 годы. Этот документ определяет стратегический вектор на углубление переработки углеводородов и производства продукции с высокой добавленной стоимостью.

Вся комплексная работа направлена на достижение главной цели, поставленной Президентом, — построение сильной и диверсифицированной экономики, в основе которой лежит надежный, современный и технологически развитый топливно-энергетический комплекс, работающий на благо каждого казахстанца.

#Поручение Президента #Теплоснабжение #Энергетика

Источник: https://primeminister.kz/ru