Ш.Байділдиннің «Өнер сыры – өрнекте» атты көрмесі шымылдығын түрді

Шөптібай Байділдин – ұстаз, шебер, өнертанушы, қоғам қайраткері. Еңбек жолын Амангелді ауданының «Родник» кеңшарында құрылысшы, механизатор болып бастаған. «Қазақ тілі» қоғамында жұмыс істеді.

– Бүгін сәндік–қолданбалы өнер шебері, қолөнерші Шөптібай Байділдиннің көрмесі ашылды. Қазақ халқының арасында кең қолданысқа ие өнердің көне әрі күрделі түрі – ою–өрнек. Ол киім үлгісін, не болмаса сәндік, тұрмыстық бұйымдарды нақыштап безендіруге қолданылады. Мәдени құндылықтарды сақтап, ұрпақтан–ұрпаққа жеткізіп келе жатқан ұстазымыз, Шөптібай ағамызға адал да, ерен еңбегіңіз үшін алғысымызды білдіреміз, – деді Қостанай облыс әкімдігінің мәдениет басқармасы басшысының орынбасары Мэлс Абдрахманов.

Шөптібай Байділдин  ою–өрнек жасаумен қырық жылдан аса уақыттан бері айналысады, қазақтың ою-өрнектері туралы, олардың мән–мағынасы туралы «Қазақтың ою-өрнектері», «Ою ой, өрнек сал» кітаптарының авторы.

– Бала күнімдегі сүйікті істерімнің бірі ою ойып, кітап оқу еді. Әкемнің Сейітқасым деген інісі болды. Жылқының терісін илеп, торсық жасап, таспа өретін. Осы кісі мені ағаш шебері кәсібіне  баулыды. Етікшілікті де үйретті. Шеберлікке баулыған екінші бір адам – Самұрат деген ағамыз. Қолынан келмейтіні жоқ еді. Кез келген материалыңызды кәдеге жарататын. Міне, осы екі кісінің өнегесі менің бойыма өнер болып қонды. Кейін есейген шағымда, атақты ғалым Сейіт Кенжеахметовтен тәлім алдым. Ол кісі қазақтың мәдениеті мен өнері жайында 34 кітап жазып, артына өшпес із қалдырды. Әкем де, аталарым да он саусағынан өнері тамған ұста, шебер, аңшы жандар болған. Анамның шеберлігі өз алдына. Осының барлығын көріп өстік, – дейді шебер.

Шебер жаңа ою–өрнектердің 1500–дей түрлерін жасаған. Ою–өрнектері Қазақстанда, 1992 жылы Түркияда, 1996 жылы Америкада өткен Атланта Олимпиадасында қойылған. 2009 жылы Шөптібай Байділдин «Қазына» сыйлығының иегері болды.

– Өнердің асыл мұрасы – ою–өрнектер. Бүгін көрмеге ұсынылған жұмыстарым 2020 жылы пандемия орын алған кезде салынған.  Ешқандай эскиз де, алдын ала дайындық та жоқ – бірен қағазды не матаны қолыма алып, қиып, ойып шығарамын. Әр ою–өрнек қайталанбас туынды. Ойымдағы өрнек матаның бетіне өздігінен өрбіп шығады. Бұл өнерде атамекеннің бүкіл табиғаты, халқымыздың өткені, жан дүниесі, ішкі әлемі жатыр. Мен сол әлемді армансыз аралап жүрген жандай сезінемін. Қазіргі кезде балаларым менің өнерімді іліп алып, жалғастыруда ,-дейді қолөнерші.

Ою–өрнектері республикалық «Мәдени мұра», «Мәдениет», «Жұрағат», «Арай», «Алға» басылымдарында жарияланды. Астанада Тұңғыш Президент музейінде, Астана, Алматы, Қостанай, Арқалық қалаларындағы мектептерде дербес көрмесі ұйымдастырылды.

Сәндік–қолданбалы өнер шебері, қолөнерші Ш.Байділдиннің «Өнер сыры – өрнекте» атты көрмесі бір ай бойы жұмыс істейді.

Дильназ ИЗДЕЛЮЕВА,

суреттерді түсірген автор